„Jedini simbol Vaskrsa jeste sam Gospod Isus Hristos“
Otac Predrag Popović: „Zaboravite na uskršnjeg zeca za vrijeme Vaskrsa“
Otac Predrag Popović: „Zaboravite na uskršnjeg zeca za vrijeme Vaskrsa“
Uskrs je najvažniji hrišćanski praznik, koji slavi pobjedu života nad smrću. Ipak, poslednjih decenija, sve više prostora u obilježavanju praznika zauzima – uskršnji zeka. Ovaj simpatični simbol sve češće se viđa u domovima, prodavnicama, reklamama, pa čak i na uskršnjim čestitkama. Ali, šta zapravo znači zec za Uskrs i odakle potiče ta tradicija?
Pravoslavni sveštenik Otac Predrag Popović prošle godine je na svom Instagram profilu podijelio snažnu poruku koja je izazvala pravu polemiku među korisnicima društvenih mreža, jer su mnogi ostali šokirani pravim porijeklom simbolike zeca:
„Jedini simbol Vaskrsa jeste sam Gospod Isus Hristos. Kada se malo bolje razmisli, zec kao simbol praznika predstavlja uvredu i ismijavanje Hristovoj žrtvi i ljubavi.“
On upozorava da se uvođenjem simbola poput zeca i jaja gubi suština praznika, a Vaskrs sve više postaje predmet potrošačke kulture, umesto duhovnog proslavljanja Hristovog vaskrsenja.
View this post on Instagram
Paganstvo i zec: Kako je sve počelo?
Iako zeca nema u Bibliji, njegovo prisustvo u prolećnim praznicima ima duboke korjene u paganskoj tradiciji. U mnogim drevnim kulturama, zec je bio simbol plodnosti, novog početka i buđenja prirode.
Jedna od poznatijih legendi potiče iz anglosaksonskih krajeva. Prema toj priči, boginja proljeća Eostera zatekla je promrzlu ptičicu na samrti. Da bi je spasla, pretvorila ju je u zeca – stvorenje sa krznom, koje će je grijati zauvijek. Taj zec, koji je u duši i dalje bio ptica, položio je jaje u znak zahvalnosti boginji. Odatle i simbolika zeca koji donosi uskršnja jaja – znak novog života i zahvalnosti.
Od germanske legende do komercijalnog simbola
Već u 16. vijeku u Njemačkoj se pojavljuje priča o „Oschter Haws“-u, zecu koji djeci ostavlja obojena jaja ako su bila dobra – vrlo sličan koncept Deda Mrazu. Ovaj običaj su u 18. veku njemački doseljenici prenijeli u Ameriku, a globalizacija i masovna kultura učinili su da „Easter Bunny“ postane nezaobilazni simbol Uskrsa širom svijeta.
Na naše prostore uskršnji zec je stigao najpre u krajeve pod uticajem germanske kulture, da bi se tokom 20. vijeka proširio i dalje, što potvrđuju uskršnje čestitke i razglednice tog vremena.
„Zec je slatki ukras, ali ne i simbol Vaskrsa“
Otac Predrag Popović poručuje da simboli kao što su Deda Mraz ili zec nemaju mjesta u pravoslavnoj vjeri tokom velikih praznika:
„Zečevi su divna i čista stvorenja, ali njihova simbolika plodnosti je zapadnjačka podvala koja skreće pažnju sa Hrista. Simbol Vaskrsenja je Hristos – i Bijeli anđeo sa freske iz Mileševe, koji pokazuje prazan grob.“
Dodaje i da korišćenje zečeva u vrijeme Uskrsa ne samo da skreće fokus, već i podstiče nepotrebnu potrošnju:
„Bacamo pare potrošačkoj mafiji i gubimo smisao praznika. Ukoliko baš želite dekoraciju, koristite zečeve u proljeće – ali ne kao simbole Uskrsa.“
