Pozivaju EU da uslovi članstvo Crne Gore zaštitom Sinjajevine

U srcu Crne Gore, Sinjajevinska visoravan je okružena sa preko 22.000 ljudi koji žive u malim gradovima i zaseocima. Ona čini dio UNESCO-ovog rezervata biosfere sliva Tare i graniči se sa dva UNESCO-va lokaliteta svjetske baštine, pejzaži i ekosistemi Sinjajevine su oblikovani kulturom stočara tokom milenijuma i nastavljaju da se oblikuju i čuvaju.

Aktivnosti Vlade Crne Gore o pretvaranju velikog dijela ove tradicionalne i jedinstvene pašnjačke teritorije u vojni poligon navele su lokalne zajednice i grupe civilnog društva da se, na osnovu naučnih istraživanja, mobilišu za odbranu ovih veoma vrijednih pašnjaka i kultura, sa zahtjevom da se uspostavi zaštićeno područje kojim upravlja lokalna zajednica.

Nekoliko lokalnih i međunarodnih grupa izrazile su solidarnost s lokalnim stanovništvom na Sinjajevini. Milan Sekulović, predsjednik Građanske inicijative „Sačuvajmo Sinjajevinu“, ističe da „ako Crna Gora želi da bude dio Evropske unije, mora poštovati i štititi evropske vrijednosti, uključujući Green Deal EU, Natura 2000 područje koje je EU predložila na Sinjajevini i strategiju EU o biodiverzitetu i prirodnim staništima”. Štaviše, ističe on, militarizacija Sinjajevine je u direktnoj suprotnosti sa preporukom studije iz 2016. koju sufinansira EU koja podržava stvaranje zaštićenog područja u Sinjajevini do 2020. godine.

„Zajedno sa svojim saveznicima širom svijeta, GI Sačuvajmo Sinjajevinu pokrenula je peticiju upućenu Olivéru Várhelyiju, komesaru EU za susjedstvo i proširenje, kako bi pozvali Evropsku uniju da utice na Crnu Goru da odustane od planova za vojni poligon na Sinjajevini i da otvori konsultacije s lokalnim zajednicama kako bi se stvorilo zaštićeno područje na našoj planini, kao preduslov za članstvo Crne Gore u EU“, naveo je Sekulović.

„Pored gubitka pristupa tradicionalnim pašnjacima, bojimo se da će militarizacija naše planine dovesti do zagađenja, smanjenja ekološke i hidrološke povezanosti, štete po divlje i domaće životinje i biodiverzitet. Ako naši prirodni resursi, tradicionalni proizvodi i pejzaži izgube vrijednost, mogla bi nastati velika socio-ekonomska šteta za hiljade ljudi“, objašnjava Persida Jovanović iz porodice stočara Sinjajevine.

„Vojni poligon na Sinjajevini je kriza koja ugrožava značajnu teritoriju života u Crnoj Gori“, naglašava Milka Čipkorir, koordinatorka za odbranu životnih teritorija ICCA Consortium-a, jednog od ključnih pobornika peticije, čiji je jedan od članova i GI Sačuvajmo Sinjajevinu.

„Zauzimanje privatnih i zajedničkih površina na Sinjajevini, gdje je 2019. godine otvoren vojni poligon dok su ljudi još bili na pašnjacima, ozbiljno ugrožava stočarske i zemljoradničke zajednice i jedinstvene ekosisteme o kojima se stočari brinu svojim načinom života“, istakla je ona.

„Sinjajevina nije samo lokalno pitanje, već i globalni problem. Veoma smo zabrinuti zbog toga što će pašnjaci postati nedostupni onima koji su njima održivo upravljali vjekovima i stvaraju jedinstven biodiverzitet koji bi nestao bez njih. Obezbjeđivanje prava lokalnih zajednica na njihove teritorije prepoznato je kao najbolja strategija za zaštitu prirode i preokretanje degradacije takvih ekosistema“  kazala je Sabine Pallas iz International Land Coalition, globalne mreže koja promoviše upravljanje zemljištem usmjereno na ljude i koja je prihvatila GI Sačuvajmo Sinjajevinu u članstvo 2021. godine.

David Swanson iz World BEYOND War potvrđuje da „kako bismo prepoznali izuzetan rad koji je udruženje Sačuvajmo Sinjajevinu učinilo u odbrani prava lokalnog stanovništva kao korak naprijed ka izgradnji mira i pomirenja u regionu, dodijelili smo im War Abolisher of 2021 Award”.

Sve pristalice kampanje „Sačuvajmo Sinjajevinu“ pozivaju Vladu Crne Gore da hitno povuče uredbu o stvaranju vojnog poligona i da stvori zaštićeno područje kojim upravljaju lokalne zajednice Sinjajevine.

„Stočarska plemena Sinjajevine uvijek treba da imaju posljednju riječ u onome što se dešava na njihovim teritorijama. Ove lokalne zajednice su stvorile, upravljale i očuvale ovaj jedinstveno vrijedan krajolik, koji je sve rijeđi u Evropi, i žele biti u središtu napora za očuvanje, promociju i upravljanje svojom teritorijom. Umjesto toga sada su u opasnosti od gubitka zemljišta i održivog načina života. EU bi trebala podržati prava na zemljište za lokalne zajednice kao dio njihove strategije o biodiverzitetu 2030“, kaže Clémence Abbes, koordinatorka Land Rights Now kampanje, globalne alijanse koju zajedno sazivaju International Land Coalition, Oxfam i the Rights and Resources Initiative.

U utorak, 12. jula, na Petrovdan, na Sinjajevini se očekuju stotine ljudi iz različitih zemalja koji će kroz društveno obilježavanje ovog dana, uz okupljanje stočara, radionice, razgovore i obilaske sa vodičem, upoznati način života njenih stanovnika i važnost njenih krajolika.

U petak, 15. jula, učesnici će se pridružiti maršu u Podgorici kako bi Vladi Crne Gore i delegaciji Evropske unije u zemlji predali hiljade potpisa prikupljenih na peticiji.

Pored toga, World BEYOND War će održati svoju godišnju globalnu konferenciju onlajn 8.-10. jula sa govornicima iz GI Sačuvajmo Sinjajevinu, i Samit mladih 13.-14. jula u podnožju Sinjajevine.

Uoči Petrovdana od 8. do 10. jula GI Sačuvajmo Sinjajevinu će na Savinim vodama organizovati edukativno-rekreativni kamp, a prijave za učešće su moguće do 5. jula putem mejla [email protected]