Aerozagađenje najveća opasnost za crnogorsko društvo, stanje alarmantno

Iz Ozona su kazali da su, u okviru svog programa za građanski monitoring kvaliteta vazduha “Ekoskop” analizirali javno dostupne podatke Agencije za zaštitu životne sredine i mjesečne izvještaje o kvalitetu vazduha, koje obrađuje Centar za ekotoksikološka ispitivanja Podgorica.

Iz te nevladine organizacije (NVO) su kazali da su to uradili sa ciljem da se javnost što kvalitetnije informiše o toj problematici i da podstaknu aktivnije učešće građana u procesu donošenja odluka iz oblasti životne sredine.

Iz Ozona su naveli da rezultate koje su dobili na osnovu analize još uvijek nevalidiranih podataka Držane mreže za praćenje kvaliteta vazduha, doživljavaju kao alarmantne.

„Imajući u vidu uzročno-posledične efekte na javno zdravlje i kvalitet životne sredine, smatramo da je problem aerozagađenja prioritet za društvo u cjelini i da svi pojedinačno moramo dati doprinos ukoliko želimo da se stanje unaprijedi“, navodi se u saopštenju.

Dodaje se da je i tokom prošle godine, kao i svih prethodnih otkad se putem automatskih mjernih stanica prati kvalitet vazduha, problem naizraženiji u opštini Pljevlja.

U Pljevljima je, kako su naveli iz Ozona, čak 124 dana registrovano prekoračenje srednjih dnevnih vrijednosti PM10 suspendovanih čestica, što je deset dana više u odnosu na 2021. godinu, a tri i po puta više od dozvoljenih 35 dana na godišnjem nivou.

„Slijedi opština Bijelo Polje gdje je 81 dan bilo sa prekoračenjima, Podgorica (Zabjelo) 66 dana, Nikšić 57, dok je na mjernoj stanici u Bloku V u Glavnom gradu regostovano 55 dana sa prekoračenjima srednjih dnevnih vrijednosti PM10“, kaže se u saopštenju.

Navodi se da je u Pljevljima od ukupnog broja dana sa prekoračenjima, čak 48 dana bilo sa veoma visokim indeksom kvaliteta vazduha, kada srednja dnevna vrijednost PM10 prelazi 100 µg/m3, kada se shodno savjetima Instituta za javno zdravlje preporučuje svima da izbjegavaju boravak na otvorenom, a naročito izvođenje fizički zahtjevnih aktivnosti.

“Ostalih 76 dana kada su registrovana prekoračenja srednjih dnevnih vrijednosti PM10, bio je visok indeks kvaliteta vazduha (od 50 do 100 µg/m3 ) a tada se preporučuje svima, naročito osjetljivim grupama stanovništva (djeca, trudnice, stari, hronični bolesnici) da smanje boravak na otvorenom”, kazali su iz Ozona.

Oni su rekli da je najveća zabilježena srednja dnevna vrijednost PM10 tokom prošle godine takođe bila u Pljevljima, 16. januara i tada je iznosila 311,27 µg/m3.

Iz Ozona su naveli da je još jedan rekordni podatak očitan na mjernoj stanici Gagovića imanje, 30. decembra u 23 sata, kada je zabilježena i najveća satna koncentracija PM10 tokom prošle godine , koja je iznosila 620,2 µg/m3, što je 12 puta više od dozvoljene vrijednosti.

“U opštini Bijelo polje od ukupno 81 dan sa prekoračenjima, 16 dana bio je veoma visoki indeks kvaliteta vazduha, a ostalih 65 visoki”, rekli su iz Ozona.

Kako su kazali, najveća zabilježena srednja dnevna a vrijednost PM10 na mjernoj stanici u Bijelom Polju, registrovana je 18. januara u vrijednosti od 196 µg/m3, a satna 10. decembra u 20 sati i iznosila je 494, 6 µg/m3.

Iz Ozona su rekli da je u Podgorici na mjernoj stanici na Zabjelu registrovano devet dana sa veoma visokim indeksom kvaliteta vazduha dok je 57 dana bio visok indeks.

“Najveća zabilježena srednja dnevna a vrijednost PM10 na toj mjernoj stanici bila je 23. decembra i iznosila je 144,09 µg/m3“, kaže se u saopštenju.

Navodi se da je na mjernoj stanici u Bloku V registrovano osam dana sa veoma visokim indeksom kvaliteta vazduha, dok je preostalih 47 od ukupno 55 dana sa prekoračenjima srednjih dnevnih vrijednosti PM10 bio visok indeks.

“Najveća zabilježena srednja dnevna vrijednost PM10 na toj mjernoj stanici bila je 20. januara i iznosila 126,45 µg/m3. Najveća satna koncentracija iznosila je 417 µg/m3 , a registrovana 21. decembra u ponoć”, dodali su iz Ozona.

Oni su kazali da je u Nikšiću od ukupno 57 dana sa prekoračenjima, dva dana bio veoma visok, a 55 dana visok indeks kvaliteta vazduha.

“Najveća zabilježena srednja dnevna vrijednost PM10 od 133,18 µg/m3 registrovana je 5. februara u a satna 3. decembra u u 19 h i iznosila je 280,4 µg/m3”, rekli su iz Ozona.

Prema njihovim riječima, jedini neslavan rekord kada je aerozagađenje u pitanju, koji nije vezan za Pljevlja, tokom prošle godine je zabilježen u Podgorici, na mjernoj stanici u Bloku V.

“Naime od 19. do 26 decembra Podgoričani su imali period sa osam uzastopnih dana kada su bili izloženi veoma visokom zagađenju vazduha, što je podrazumijevalo da se ne boravi na a naročito ne izvode fizički zahtjevne aktivnosti pri kojima se diše brze ili dublje (trčanje vježbanje i sl.) do poboljšanja kvaliteta vazduha”, navodi se u saopštenju.

Dodaje se da je, kako je i na drugoj mjernoj stanici na Zabjelu od 20. do 26. decembra, sedam uzastopnih dana registrovan veoma visok indeks kvaliteta vazduha, potpuno nesporno da je imajući u vidu već započeti praznični period, veliku cikrulaciju građana iz drugih opština i turista, tih dana više od pola stanovništva Crne Gore bilo ugroženo ozbiljnim aerozagađenjem.

“Iz svega navedenog možemo zaključiti da je neophodan mnogo ozbiljniji pristup rješavanju problema aeozagađenja u Crnoj Gori, kontinuirane akrivnosti i pravovremene i konkretne mjere kako bi se unaprijedilo alarmantno stanje”, kaže se u saopštenju.

Iz Ozona su istakli da je cilj analize da zainteresuje građane, podstakne javni argumenotvani dijalog i utiče na donosioce odluka.

Oni su kazali da se nadaju da će to i dati rezultate, jer “ovakve crne brojke crno slute svima nama u Crnoj Gori”.

“Nadamo se i da će nas borba za čist vazduh sve probuditi i podstaći na zajedništvo. Čist vazduh za sve je najhumaniji cilj i životna potreba svih nas”, zaključili su iz Ozona.