Mali uticaj rata u Ukrajini na crnogorsku ekonomiju, za rast BDP-a dominantno zaslužna povećana lična potrošnja domaćinstava

“Direktni uticaj rata u Ukrajini na crnogorsku ekonomiju je relativno mali, jer je privredna saradnja i trgovina sa obje države, i prije agresije, bila na veoma niskom nivou. Sa druge strane, posredni uticaji, u vidu inflacije i priliva migranata, imaju znatno izraženije efekte na privredu i građane. Naime, priliv migranata iz Ukrajine i Rusije dostigao je broj od oko 120.000 (20% ukupnog stanovništva), što je dovelo do snaženja domaćeg tržišta, povećavajući tražnju, i uz visoku dvocifrenu inflaciju, doprinijelo dinamiziranju ekonomske aktivnosti i rastu javnih prihoda po raznim osnovama (porez na dobit, akcize, porez na dodatu vrijednost i dr.) u odnosu na planirane”, ističe se u analizi.

Na tržištu nekretnina zabilježen je rast cijena, prije svega stanova, naročito u Podgorici i primorju, a povećali su se i zakupi, što je imalo pozitivan uticaj na privredu i prihode države.

“Imajući u vidu uvoznu zavisnost, globalni inflatorni pritisci koji su se prelili u Crnu Goru dodatno su pojačani rastom domaće tražnje. Kako građani zemalja u razvoju, kojima pripada i Crna Gora, najveći dio ličnog dohotka troše na hranu i energiju, čije cijene su najviše porasle, standard građana je dodatno opterećen”, stoji u analizi.

BDP

Uprkos globalnim geopolitičkim i ekonomskim izazovima koji su uslovili usporavanje ekonomija EU i regiona, crnogorska privreda u 2023. godini bilježi pozitivne trendove, u nekim segmentima premašujući pretpandemijski nivo.

“Sa stopama rasta BDP-a od 6,2% u prvom i 6,9% u drugom kvartalu, Crna Gora se našla na drugoj, odnosno, prvoj poziciji u Evropi, respektivno, što je posebno važno, imajući u vidu da je u drugom čak 10 članica EU zabilježilo pad. Pored toga, značajan broj država koje su ostvarile pozitivne stope, bilježe usporavanje u odnosu na ranija predviđanja, ali i u odnosu na stope rasta iz prvog kvartala”, precizirano je u analizi.

Prema projekcijama Ministarstva finansija vrijednost BDP-a za 2023. godinu iznosiće 6.447,1 mil. eura sa stopom realnog rasta od 3,4%. Posmatrano po potrošnoj metodi obračuna BDP-a, nosilac rasta je bila finalna potrošnja koja je u u prvom kvartalu rasla po stopi od 12,9%, a u drugom usporila na 5,8%.

“Za rast je dominantno zaslužna povećana lična potrošnja domaćinstava (realna stopa 15,5% u prvom i 6,4% u drugom kvartalu) usljed rasta broja zaposlenih, ličnih dohodaka i kreditiranja, turističke potrošnje, ali i potrošnje nerezidenata koji borave u našoj zemlji, a kojih je oko 120 hiljada. Potrošnja države rasla je oba kvartala po stopi od 3%, ali je njen doprinos rastu skroman, imajući u vidu da ona čini svega 18,3% finalne potrošnje”, naglašava se u analizi.