Projekat revitalizacije brownfield lokacija – ideja da Željezara postane funkcionalna industrijska zona

To je saopšteno na okruglom stolu u okviru projekta „ReInd BBG Brownfield is better than Greenfield“, koji je organizovala Opština Nikšić u saradnji sa EPCG AD Nikšić u okviru Interreg Programa Dunavskog regiona koji finansira Evropska unija.

Predstavnica EPCG Jelena Šipčić, koja vodi projekat, kazala je da projekat ima za cilj revitalizaciju napuštenih i degradiranih industrijskih područja poznatih kao Brownfield lokacije, kako bi se izbjegao dalji gubitak biodiverziteta u državama dunavskog regiona.

Ukazala je da je lider projekta, čija je ukupna vrijednost 2.398.800 eura, Slovenačka privredna komora, kao i da je uključeno šest lokalnih samouprava iz različitih zemalja: Opština Hrastnik (Slovenija), Grad Zjenica (Bosna i Hercegovina), Grad Sombor (Srbija), Opština Rešica (Rumunija), Opština Vratca (Bugarska) i Opština Nikšić (Crna Gora).

„Elektroprivreda Crne Gore učestvuje kao demonstracioni partner, sa dijelom vlasništva nad brownfield lokacijom. Sve projektne aktivnosti biće implementirane u saradnji sa Opštinom Nikšić, koja je zadužena za realizaciju i implementaciju projekta. Nadamo se da ce ovaj projekt postati primjer dobre prakse prostorne prilagodljivosti i ekoloske transformacije svih degradiranih industrijskih zona u Crnoj Gori“, rekla je Šipčić.

Predstavnica Sekretarijata za investicije i projekte u Opštini Nikšić, Nataša Bigović, kazala je da se ta lokalna samouprava pridružila projektu „ReInd BBG Brownfield is better than Greenfield“ koji je počeo 1. januara i koji će trajati do 30. juna 2026. godine.

“Cilj projekta je transformacija napuštenih i zapuštenih industrijskih lokacija u nove proizvodne svrhe, čime se smanjuje dalja izgradnja industrijskih zona na greenfieldima”, navela je Bigović.

Ukazala je da revitalizacija brownfielda predstavlja veliki izazov zbog administrativne i upravljačke složenosti, jer se mora odvijati u kontekstu kružne i resursno-efikasne ekonomije i biti u skladu sa ekološkim strategijama regionalnog razvoja.

“Ovaj proces ne samo da čuva greenfielde, već takođe doprinosi društveno-ekonomskom prosperitetu regiona kroz industrijsku proizvodnju i povećanje broja radnih mjesta”, kazala je Bigović.

Pojasnila je da razlika između revitalizacije i remedijacije leži u svrsi korišćenja brownfielda.

“Dok remedijacija uključuje preoblikovanje brownfielda u javne površine kao što su kulturni centri, parkovi i stambeni prostori, što zahtijeva značajnija finansijska sredstva za sanaciju zemljišta, reindustrializacija omogućava finansiranje kroz javno-privatna partnerstva, čime se teret finansiranja može podijeliti sa privatnim sektorom”, rekla je Bigović.

Istakla je da je ideja Opštine Nikšić za revitalizaciju brownfielda otvaranje reciklažnog centra, čime bi se riješio problem deponije Mislov Do, koja je od 2003. godine privremena deponija i planirana za zatvaranje nakon pet godina.

Pojasnila je da projekat naglašava transfer znanja kroz međunarodnu saradnju, uključivanje javno-privatnog partnerstva, civilnog društva i nevladinog sektora.

“U skladu sa Strategijom dunavskog regiona i teritorijalnom agendom 2030, projekat promoviše smanjenje upotrebe zemljišta, razvoj održive lokalne ekonomije i reindustrializaciju brownfielda. Ambicija projekta je osmišljavanje i razvijanje rješenja, kao i identifikacija potencijalnog investitora, čime će se pronaći realan i izvodljiv scenario finansiranja”, zaključila je Bigović.

Izvršni direktor nevladine organizacije Ozon Aleksandar Perović smatra da, u skladu sa ovogodišnjim motom Dana planete – “Naša zemlja, naša budućnost”, koji stavlja fokus na revitalizaciju zemljišta korišćenog u industrijske svrhe, projekat „ReInd BBG Brownfield is better than Greenfield Nikšić“ predstavlja konkretan primjer ovog pristupa.

Zbog loših praksi, područje i lokacija Mislov do je postalo neuređeno gradsko smetlište. Međutim, sada imamo priliku da uz pomoć naučnih i tehničkih dostignuća, kao i saradnje sa kompanijama, ponovo transformišemo ovaj Brownfield u Greenfield“, rekao Perović.

Ocijenio je da je saradnja sa Elektroprivredom Crne Gore ključna u ovom projektu.

„Elektroprivreda je prepoznala važnost rješavanja problema i pružila nam podršku u materijalima i logistici. Korišćenjem gline iz Budoških Bara i pepela iz Termoelektrane Pljevlja, postižemo da dio otpada iz procesa proizvodnje bude iskorišćen za gašenje unutrašnjih požara metana, čime doprinosimo sigurnosti i ekološkoj stabilnosti ovog područja“, naveo je Perović.

Smatra i da revitalizacija Mislovog Dola ne predstavlja samo reciklažu već da ulazi u domen cirkularne ekonomije.

„Proces upravljanja otpadom uključuje reciklažu, ali i pretvaranje otpada u korisne materijale i energiju. Opština Nikšić je prepoznata kao centralna regionalna lokacija za izgradnju Centra za upravljanje otpadom, što je rezultat zajedničkih napora nevladinog sektora i lokalne uprave“, rekao je Perović.

Prema njegovim riječima, ovaj projekat je primjer kako Brownfield može biti bolje rješenje od Greenfielda, jer ne samo da revitalizuje degradirane površine, već uključuje i održivi razvoj, reciklažu, cirkularnu ekonomiju i stvaranje novih radnih mjesta“, kazao je Perović.

Okruglom stolu prethodio je obilazak dijela Željezare, projektne brownfield pilot lokacije.